Giáo Viên THPT Dương Đông mách nhỏ thi tốt môn Ngữ Văn
Trong
những năm gần đây, nhất là năm học 2014 – 2015, Bộ Giáo dục và Đào tạo
đã cải cách cấu trúc đề thi Tốt nghiệp THPT Quốc Gia. Trong đề thi, xét
về kiến thức và kĩ năng có tính phân hóa cao. Đây là một cải tiến tích
cực, có nhiều ưu điểm nổi trội để đánh giá chính xác năng lực học tập
của học sinh.
Bên cạnh đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Kiên Giang đã phân
quyền các trường THPT quản lý chặt chẽ công tác dạy học của từng giáo
viên trong nhà trường. Từ đó, đòi hỏi mỗi giáo viên phải tích cực hơn
nữa trong việc giảng dạy và nâng cao chất lượng môn học, cũng như chất
lượng kì thi THPT Quốc gia.
Tuy nhiên, xét ở góc độ khoa học – khung thời gian và phân phối chương trình hiện hành thì lại chưa hợp lý – quá ít số tiết thực hành làm văn. Thực tế này dẫn đến học sinh không có nhiều cơ hội để rèn luyện kĩ năng làm bài, nhất là phần Nghị luận Xã hội và nghị luận Văn học. Từ đó sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng môn học và tỷ lệ thi tốt nghiệp THPT quốc gia hàng năm.
Trong đề thi hiện hành, phần làm văn bao gồm các dạng cơ bản như sau:
Qua những vấn đề trên, đòi hỏi giáo viên phải cung cấp, hướng dẫn cho
học sinh nắm được cách làm bài ở mỗi dạng cụ thể. Nhưng trên hết, người
học phải có cơ hội vận dụng - thực hành thì mới đáp ứng được chất lượng
của môn học, cũng như tự tin khi đối diện với kỳ thi Tốt nghiệp THPT
Quốc gia. Vậy Tiêu chí chung của giải pháp là:“Học đi đôi với hành”; “Trăm hay không bằng tay quen”… Cách thức cụ thể như sau:
Thứ nhất: Học sinh tăng cường việc thực hành – làm bài.
* Về phía giáo viên:Phải nắm được năng lực “làm văn” của từng học sinh của từng lớp do mình phụ trách và phải thấy được sự tiến bộ của học sinh qua từng bài viết mà các em thể hiện. Từ đó, giáo viên phải:
- Ra đề phải phù hợp (cơ bản đến nâng cao), trọng tâm (đọc hiểu, nghị luận xã hội, nghị luận văn học), và làm đáp án đầy đủ, khoa học;
- Chia học sinh theo nhóm năng lực: nhóm yếu kém và nhóm trung bình trở lên;
- Giáo viên khuyến khích các em thi đua làm bài để đạt số điểm cao nhất có thể (giáo viên sẽ cộng điểm cho các nhóm thực hiện tốt). Lần sau các em làm bài thì giáo viên chia theo nhóm mới phù hợp với năng lực học sinh (dựa vào kết quả đạt được ở lần thực hành trước). Và những lần sau nữa, giáo viên tiếp tục chia nhóm như vậy để các em có tinh thần hứng khởi khi làm bài; đồng thời kích thích sự sáng tạo trong bài làm của các em.
- Nên có những gợi ý trước khi học sinh làm bài và về sau giảm dần.
- Cứ một cột điểm thì nên cho học sinh thực hành làm văn 2 lần ở 2 dạng khác nhau; từ đó lấy điểm 2 lần thực hành cộng lại rồi chia đôi và tiến hành ghi vào sổ điểm. Có như vậy hy vọng sẽ cải thiện được kĩ năng làm văn của học sinh. Rõ ràng điều này có lợi cho học sinh, và cũng nâng cao chất lượng bộ môn, đồng thời giúp các em sẽ tự tin hơn khi tham gia kỳ thi THPT quốc gia.
* Về phía học sinh:Làm bài nghiêm túc, dưới sự quan sát chặt chẽ của giáo viên. (Các bài làm của học sinh phải thực hiện trong một quyển vở chuyên biệt).
Thứ hai: Giáo viên tích cực chấm bài, sửa bài và nhận xét bài làm của từng học sinh.
* Về phía giáo viên:Chấm bài công tâm, sửa bài và ghi lời phê càng cụ thể càng tốt; đồng thời khi phát bài cho học sinh cần có nhận xét cụ thể cho từng học sinh. Chú ý, khen chê phải rõ ràng, không chung chung, đại khái.
Lưu ý: khi áp dụng giải pháp này, đòi hỏi người giáo viên phải có tâm và lòng yêu nghề thì mới mang lại hiệu quả như mong đợi. Đặc biệt là với giáo viên giảng dạy Ngữ văn trong thời buổi kinh tế thị trường ngày nay.
* Về phía học sinh:Lắng nghe và ghi chép đáp án đầy đủ vào vở sau mỗi bài làm. Mục đích để tự bản thân học sinh nhận ra được ưu, khuyết điểm của sản phẩm mà chính các em tạo ra.
Đôi điều kết luận chung: Những năm trước, khi chưa áp dụng giải pháp trên, đa số học sinh khi làm bài thi học kì 1 và kì 2 hoặc bước vào kì thi THPT quốc gia thì các em lo lắng, hồi hộp, thậm chí kết quả đạt được không cao. Từ khi chúng tôi áp dụng giải pháp này cho năm học trước và Kỳ thi THPT quốc gia năm 2015 đã đem lại kết quả bộ môn khả quan (85% học sinh đạt từ 5 điểm trở lên). Giải pháp này áp dụng vào tiết làm văn, trả bài và bám sát, và cả tăng tiết (nếu có).
Đề xuất, kiến nghị Ban Giám hiệu các trường nên bố trí tiết bám sát cho môn Ngữ văn - khối lớp 12 ngay từ đầu năm học để giáo viên có điều kiện và thời gian rèn luyện năng lực thực hành cho học sinh. Có như vậy mới góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng môn học và tỷ lệ tốt nghiệp THPT quốc gia hàng năm đối với môn Ngữ văn./.
Tuy nhiên, xét ở góc độ khoa học – khung thời gian và phân phối chương trình hiện hành thì lại chưa hợp lý – quá ít số tiết thực hành làm văn. Thực tế này dẫn đến học sinh không có nhiều cơ hội để rèn luyện kĩ năng làm bài, nhất là phần Nghị luận Xã hội và nghị luận Văn học. Từ đó sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng môn học và tỷ lệ thi tốt nghiệp THPT quốc gia hàng năm.
Trong đề thi hiện hành, phần làm văn bao gồm các dạng cơ bản như sau:
· Nghị luận xã hội:
- Nghị luận về hiện tượng đời sống.
- Nghị luận về tư tưởng, đạo lí.
- Tổng hợp cả về hiện tượng đời sống và tư tưởng, đạo lí.
· Nghị luận văn học:
- Phân tích đoạn thơ, bài thơ.
- So sánh hai đoạn thơ khác nhau trong hai tác phẩm khác nhau.
- Phân tích một nhân vật.
- So sánh hai nhân vật trong hai tác phẩm khác nhau.
· Dạng nâng cao, tổng hợp :
- Từ vấn đề trong tác phẩm văn học, viết thành bài nghị luận xã hội.
- Phân tích một nhận định cho trước về một nhân vật, nhóm nhân vật trong tác phẩm.
Thứ nhất: Học sinh tăng cường việc thực hành – làm bài.
* Về phía giáo viên:Phải nắm được năng lực “làm văn” của từng học sinh của từng lớp do mình phụ trách và phải thấy được sự tiến bộ của học sinh qua từng bài viết mà các em thể hiện. Từ đó, giáo viên phải:
- Ra đề phải phù hợp (cơ bản đến nâng cao), trọng tâm (đọc hiểu, nghị luận xã hội, nghị luận văn học), và làm đáp án đầy đủ, khoa học;
- Chia học sinh theo nhóm năng lực: nhóm yếu kém và nhóm trung bình trở lên;
- Giáo viên khuyến khích các em thi đua làm bài để đạt số điểm cao nhất có thể (giáo viên sẽ cộng điểm cho các nhóm thực hiện tốt). Lần sau các em làm bài thì giáo viên chia theo nhóm mới phù hợp với năng lực học sinh (dựa vào kết quả đạt được ở lần thực hành trước). Và những lần sau nữa, giáo viên tiếp tục chia nhóm như vậy để các em có tinh thần hứng khởi khi làm bài; đồng thời kích thích sự sáng tạo trong bài làm của các em.
- Nên có những gợi ý trước khi học sinh làm bài và về sau giảm dần.
- Cứ một cột điểm thì nên cho học sinh thực hành làm văn 2 lần ở 2 dạng khác nhau; từ đó lấy điểm 2 lần thực hành cộng lại rồi chia đôi và tiến hành ghi vào sổ điểm. Có như vậy hy vọng sẽ cải thiện được kĩ năng làm văn của học sinh. Rõ ràng điều này có lợi cho học sinh, và cũng nâng cao chất lượng bộ môn, đồng thời giúp các em sẽ tự tin hơn khi tham gia kỳ thi THPT quốc gia.
* Về phía học sinh:Làm bài nghiêm túc, dưới sự quan sát chặt chẽ của giáo viên. (Các bài làm của học sinh phải thực hiện trong một quyển vở chuyên biệt).
Thứ hai: Giáo viên tích cực chấm bài, sửa bài và nhận xét bài làm của từng học sinh.
* Về phía giáo viên:Chấm bài công tâm, sửa bài và ghi lời phê càng cụ thể càng tốt; đồng thời khi phát bài cho học sinh cần có nhận xét cụ thể cho từng học sinh. Chú ý, khen chê phải rõ ràng, không chung chung, đại khái.
Lưu ý: khi áp dụng giải pháp này, đòi hỏi người giáo viên phải có tâm và lòng yêu nghề thì mới mang lại hiệu quả như mong đợi. Đặc biệt là với giáo viên giảng dạy Ngữ văn trong thời buổi kinh tế thị trường ngày nay.
* Về phía học sinh:Lắng nghe và ghi chép đáp án đầy đủ vào vở sau mỗi bài làm. Mục đích để tự bản thân học sinh nhận ra được ưu, khuyết điểm của sản phẩm mà chính các em tạo ra.
Đôi điều kết luận chung: Những năm trước, khi chưa áp dụng giải pháp trên, đa số học sinh khi làm bài thi học kì 1 và kì 2 hoặc bước vào kì thi THPT quốc gia thì các em lo lắng, hồi hộp, thậm chí kết quả đạt được không cao. Từ khi chúng tôi áp dụng giải pháp này cho năm học trước và Kỳ thi THPT quốc gia năm 2015 đã đem lại kết quả bộ môn khả quan (85% học sinh đạt từ 5 điểm trở lên). Giải pháp này áp dụng vào tiết làm văn, trả bài và bám sát, và cả tăng tiết (nếu có).
Đề xuất, kiến nghị Ban Giám hiệu các trường nên bố trí tiết bám sát cho môn Ngữ văn - khối lớp 12 ngay từ đầu năm học để giáo viên có điều kiện và thời gian rèn luyện năng lực thực hành cho học sinh. Có như vậy mới góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng môn học và tỷ lệ tốt nghiệp THPT quốc gia hàng năm đối với môn Ngữ văn./.
Hồ Xuân Nhân
Giáo viên Trường THPT Dương Đông – Kiên Giang
